باغ شاهزاده ماهان، نگینی سبز در دل کویر کرمان، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های باغ‌های ایرانی است که در فاصله 4 کیلومتری شهر ماهان و ۳۵ کیلومتری کرمان قرار دارد. این باغ تاریخی که به دوره قاجاریه بازمی‌گردد، با مساحتی حدود ۵.۵ هکتار، ترکیبی هنرمندانه از معماری سنتی و طبیعت را به نمایش می‌گذارد. وجود عمارت‌های زیبا، حوض‌ها و آبشارهای پلکانی، درختان سر به فلک کشیده و گل‌های رنگارنگ، فضایی دل‌انگیز را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.
باغ شاهزاده ماهان که به باغ شازده نیز معروف است، در سال ۲۰۱۱ میلادی به‌عنوان یکی از باغ‌های ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این مکان با طراحی منحصر به‌فرد و استفاده هوشمندانه از منابع آبی، نمونه‌ای بی‌نظیر از هنر باغ‌سازی ایرانی در دل کویر به‌شمار می‌آید. بازدید از این باغ، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از تلاقی تاریخ، فرهنگ و طبیعت را برای گردشگران به ارمغان می‌آورد.
قدمت باغ شاهزاده ماهان استان کرمان به چه زمانی برمی‌گردد؟
باغ شاهزاده ماهان، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های باغ‌های ایرانی، در اواخر دوره قاجاریه و به دستور محمدحسن‌خان سردار ایروانی، حاکم وقت کرمان، احداث شد. این باغ در حدود سال ۱۲۷۶ خورشیدی (۱۸۹۷ میلادی) در دامنه کوه‌های تیگران و در نزدیکی شهر ماهان بنا گردید.
پس از درگذشت محمدحسن‌خان، عبدالحمید میرزا ناصرالدوله، حاکم جدید کرمان، ادامه ساخت و تکمیل باغ را بر عهده گرفت. وی در طی یازده سال حکمرانی خود (۱۲۹۸ تا ۱۳۰۹ هجری قمری) به توسعه و زیباسازی باغ پرداخت. با این حال، با مرگ ناگهانی ناصرالدوله، ساخت بنای باغ نیمه‌تمام رها شد. گفته می‌شود که معمار باغ با شنیدن خبر درگذشت حاکم، کار را ناتمام گذاشته و محل را ترک کرده است. این باغ با مساحتی حدود ۵.۵ هکتار، نمونه‌ای بی‌نظیر از ترکیب هنر معماری و باغ‌سازی ایرانی در دل کویر کرمان است.
معماری باغ شاهزاده کرمان
باغ شاهزاده ماهان، نمونه‌ای برجسته از باغ‌های ایرانی، در زمینی مستطیل‌شکل به مساحت ۵.۵ هکتار و ابعاد ۴۰۷ در ۱۲۲ متر احداث شده است. این باغ با شیبی ملایم حدود ۴.۵ درصد طراحی شده که امکان جریان طبیعی آب را فراهم می‌کند. در ورودی باغ، سردری دو طبقه با معماری زیبا قرار دارد که در طبقه بالایی آن اتاق‌هایی برای سکونت و پذیرایی تعبیه شده است.
در انتهای فوقانی باغ، کوشک اصلی یا عمارت شاه‌نشین به‌عنوان سکونتگاه دائمی یا فصلی مالک ساخته شده است. فواره‌ها و آبشارهای پلکانی در طول باغ، با استفاده از اختلاف ارتفاع و بدون نیاز به پمپ، آب را به حرکت درمی‌آورند و مناظر چشم‌نوازی را ایجاد می‌کنند. این باغ با حصاری بلند از محیط اطراف جدا شده و درختان سرسبز و گل‌های متنوع، فضایی دل‌انگیز را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌سازند.
بخش‌های مختلف باغ شازده ماهان کرمان
باغ شاهزاده ماهان، با ترکیبی هنرمندانه از معماری و طبیعت، شامل بخش‌های متنوعی است که هر یک نقش ویژه‌ای در زیبایی و کارکرد این باغ تاریخی دارند:
سردر تاریخی باغ شاهزاده ماهان: ورودی اصلی باغ با معماری دو طبقه که در طبقه بالایی آن اتاق‌هایی برای پذیرایی از مهمانان تعبیه شده است.
بالاخانه (کوشک اصلی): عمارتی در انتهای فوقانی باغ که به‌عنوان سکونتگاه دائمی یا فصلی مالک استفاده می‌شده و با طراحی منحصر به‌فرد خود، چشم‌انداز زیبایی به باغ دارد.
سیستم آبیاری: با استفاده از شیب طبیعی زمین، آب از طریق حوض‌ها و آبشارهای پلکانی در طول باغ جریان می‌یابد و بدون نیاز به پمپ، مناظر چشم‌نوازی را ایجاد می‌کند.
حمام: بنایی در بخش جنوبی باغ که برای استفاده ساکنان و مهمانان در نظر گرفته شده و نمونه‌ای از حمام‌های سنتی ایرانی است.
خانه زعیم‌باشی: ساختمانی در نزدیکی ورودی باغ که به‌عنوان محل اقامت مدیر یا سرپرست باغ (زعیم‌باشی) استفاده می‌شده است.
فضای سبز و محوطه باغ: شامل درختان متنوعی مانند کاج، سرو، چنار و سپیدار که در دو طرف مسیرهای اصلی کاشته شده‌اند و با گل‌های رنگارنگ، فضایی دل‌انگیز را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند.
باغ خلوت: بخشی خصوصی‌تر از باغ که برای استراحت و خلوت مالک یا مهمانان ویژه در نظر گرفته شده و با طراحی خاص خود، آرامش بیشتری را ارائه می‌دهد.
همچنین بخش‌های دیگری شامل برج‌های مراقبت در گوشه‌های باغ، دیوارهای بلند محصورکننده و مسیرهای سنگ‌فرش شده که همگی در ایجاد هماهنگی و زیبایی کلی باغ نقش دارند، وجود دارد.
سرچشمه آب باغ شاهزاده ماهان
آب باغ شاهزاده ماهان از قنات تیگران تأمین می‌شود که از برف‌های آب‌شده ارتفاعات کوه‌های جوپار سرچشمه می‌گیرد. این آب از مرتفع‌ترین قسمت باغ وارد می‌شود و با استفاده از شیب طبیعی زمین، به‌صورت هوشمندانه در سیستم آبیاری باغ جریان می‌یابد. مسیر آب ابتدا از کانال‌های اصلی عبور کرده و سپس به حوض‌ها، آبشارها و فواره‌های موجود در طول باغ هدایت می‌شود.
این سیستم نه‌تنها نیاز آبی درختان و گل‌های باغ را تأمین می‌کند، بلکه با صدای دل‌نشین آب و مناظر زیبا، فضایی آرامش‌بخش برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. طراحی این سیستم به‌گونه‌ای است که با ایجاد آبشارهای پلکانی در امتداد محور اصلی باغ، هماهنگی بین معماری و طبیعت را به بهترین شکل ممکن نمایش می‌دهد. این ویژگی منحصربهفرد، باغ شاهزاده ماهان را به یکی از شاهکارهای باغ‌سازی ایرانی تبدیل کرده است.
جاهای دیدنی اطراف باغ شاهزاده ماهان کرمان
باغ شاهزاده ماهان، علاوه بر زیبایی‌های خود، در نزدیکی جاذبه‌های گردشگری متعددی قرار دارد که بازدید از آن‌ها تجربه سفر را غنی‌تر می‌کند. یکی از این مکان‌ها، آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی است که در فاصله کمی از باغ قرار دارد و با معماری زیبا و فضای معنوی خود، مورد توجه گردشگران است.
همچنین، موزه زرتشتیان کرمان، موزه گنجعلی‌خان، گنبد جبلیه، بازار کرمان و باغ موزه هرندی از دیگر جاذبه‌های نزدیک به باغ شاهزاده ماهان هستند که هر یک با ویژگی‌های منحصربهفرد خود، ارزش بازدید دارند.
بازدید از این مکان‌ها در کنار باغ شاهزاده ماهان، فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ و هنر منطقه کرمان فراهم می‌کند.
سوالات متداول
باغ شاهزاده کرمان مربوط به کدام دوره است؟
باغ شاهزاده ماهان مربوط به کدام دوره است؟ باغ شاهزاده ماهان در اواخر دوره قاجاریه، حدود سال ۱۲۷۶ خورشیدی (۱۸۹۷ میلادی)، ساخته شده است.
باغ شاهزاده ماهان کجای ایران است؟
باغ شاهزاده ماهان در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی کرمان و ۶ کیلومتری شهر ماهان، در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده است.
ساعت کاری باغ شاهزاده ماهان
سوالی که گردشگران روزانه با آن سر و کار دارند این است که آیا “باغ شاهزاده ماهان امروز باز است؟” و پاسخ آن این است که به جز ایام تعطیل که با سوگواری مصادف است، در بقیه روزهای سال این باغ باز می‌باشد.
شماره تلفن باغ شاهزاده ماهان
شماره تلفن باغ شاهزاده ماهان: ۰۳۴۳۳۷۷۲۱۰۳ می‌باشد.
هزینه ورودی باغ شاهزاده ماهان
هزینه ورودی برای هر نفر 20 هزار تومان و حق استفاده از پارکینگ نیز 15 هزار تومان می‌باشد.
فاصله باغ شاهزاده ماهان تا کرمان
باغ شاهزاده ماهان حدود ۳۵ کیلومتر با شهر کرمان فاصله دارد.
