باغ فین کاشان
کاشان در حاشیه کویر در فاصله ۲۲۰ کیلومتری جنوب شهر تهران و ۸۶ کیلومتری جنوب شهر قم در استان اصفهان قرار گرفته است.
منطقه ای که باغ فین در آن میباشد، به نام فین کوچک معروف است. موقعیت آن در جنوب غربی شهر کاشان واقع شده است. باغ فین کاشان و مجموعه بناهای آن در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شمارهٔ ثبت ۲۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. و چند سال است ثبت جهانی یونسکو شده است.
این مطلب جامع در مجله سفر، گردشگری و جهانگردی سفر پیش را به هیچ عنوان از دست ندهید.
تاریخچه باغ فین کاشان
منابع تاریخی قدمت باغ فین را به دوران سلطنت آل بویه میدانند. به استناد این منابع، زلزله مهیب سال ۱۵۷۳ میلادی رخ داده، باعث تخریب کلی باغ گشته است.
بقایای باغی در چند صد متری باغ فین(باغ نو) میباشد. که به باغ کهنه مشهور میباشد. باغ کهنه در دوره ایلخانان مغول بیشترین گسترش را داشته است. به هرحال ساختمان باغ فین فعلی به دوران شاه‌عباس اول بر میگردد. میراث فرهنگی ایران غیاث‌الدین جمشید کاشانی را طراح باغ می داند. با این حال منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی می دانند.
توسعه عمرانی باغ در دوره شاه صفی و شاه‌عباس دوم نیز ادامه داشته، و به اوج خود رسیده است. بناهای سردر ورودی، کوشک صفوی و یکی از حمام‌ها محصول این دوره میباشد. همچنین شاه سلیمان صفوی صفه‌ای پیرامون چشمه فین بنا نمود که احتمالاً دلیل تغییر نام چشمه فین به چشمه سلیمانیه بوده.
از اواخر دوره صفویه تا دوره زندیه و همزمان با حمله افغان و لشکرکشی‌های نادر شاه، توجهی به باغ فین نشده. در دوره کریمخان زند و همزمان با وقوع چند زلزله پیاپی، باغ و ابنیه موجود، در آن مرمت و بنای خلوت کریمخانی به آن افزوده شده است.
بازسازی باغ فین کاشان
ثبت ملی این اثر تاریخی در سال ۱۹۳۵ صورت گرفته، و استخر مرکزی باغ باز سازی شده است. در سال ۱۳۳۶ بنای موسوم به خلوت نظام الدوله که به طور کامل تخریب گشته بود، مجدداً بنا شد.
در سال ۱۳۸۷ ادامه باز سازی کف فرش، درمان پوشش گیاهی باغ، بازسازی مجاری آب خروجی حوض ها و جوی‌های داخل محوطه، مرمت در چوبی ،ترمیم عمارت سر در، بام‌سازی کوشک صفوی و ترمیم بام ضلغ غربی انجام گشته است.
معماری باغ فین کاشان
آب اساسی ترین عنصر در طراحی باغ فین میباشد. آب در باغ فین به صورت های راکد، روان ، فورانی و جوششی میباشد.
آب فراوان و جریان آن در جوی‌هایی با کاشی فیروزه‌ای ، در محیطی که آب واقعاً کمیاب بوده است. و درختانی با سایه گسترده در تضادی بزرگ با کویر خشک میباشد.
همچنین حفظ تقارن اهمیت ویژه‌ای در طراحی باغ بوده است. کم کم و با دخالت شاهان، از تقارن آن کم گشته است. این خروج از تقارن هم در محورهای تردد در باغ و هم در ابنیه اضافه شده پس از دوره صفویه دیده می شود.
گیاهان باغ فین، شامل ۵۷۹ درخت سرو و ۱۱ درخت چنار میباشد. با توجه به قدمت این درختان سایه گستر و همیشه سبز سرو در طراحی باغ مشخص می شود که دارای نقش کلیدی میباشد . کاشت معدود درختان چنار در باغ، فقط به منظور افزایش کیفیت بصری میباشد.
مکان
باغ فین در فاصله ۹ کیلومتری مرکز شهر کاشان ، و در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک واقع شده است.
این باغ بی نظیر در مجاورت چشمه سلیمانیه و بالادست دشتی با شیب ملایم واقع شده است. در حال حاضر بخشی از باغ به چای‌خانه و کباب‌خانه اختصاص یافته است. دسترسی به باغ فین از طریق خیابان امیرکبیر امکان پذیرد میباشد.
