استان کرمان با داشتن تاریخی کهن و طبیعتی بکر، یکی از مقاصد گردشگری جذاب ایران به شمار میرود. این استان پهناور، با داشتن بیش از ۷۰۰۰ جاذبه تاریخی، طبیعت زیبا و بکر، و آبوهوای متنوع، هرساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی مشتاق ایرانگردی است.
از جمله مهمترین جاذبههای تاریخی این استان میتوان به ارگ بم، که بزرگترین بنای خشتی جهان است، اشاره کرد که پس از زلزلهای ویرانگر دوباره بازسازی شده است. همچنین باغ شاهزاده ماهان، با طراحی خاص و زیبای خود، یکی از نمونههای برجستهی معماری طبیعت توسط ایرانیها به شمار میرود. در کنار این جاذبهها، بازدید از مجموعه گنجعلیخان، گنبد جبلیه و ارگ راین نیز تجربهای بهیادماندنی خواهد بود.
کرمان با داشتن مناطق کویری همچون کلوتهای کویر لوت، گندم بریان و یخچالهای زریسف، همچنین جنگل پردیسان قائم و آبشارهای سیمک، گزینههای بینظیری برای طبیعتگردان فراهم کرده است. این استان با فرهنگ غنی و تنوعی که در مناظر طبیعی و تاریخی دارد، بهطور یقین مقصدی مناسب برای سفری فراموشنشدنی خواهد بود.
آرامگاه شاه نعمت الله ولی یکی از جاهای دیدنی کرمان
آرامگاه شاه نعمتالله ولی، یکی از مهمترین مقبرههای تاریخی و عرفانی ایران، در شهر ماهان استان کرمان قرار دارد. این آرامگاه پس از وفات شاه نعمتالله ولی، عارف و بنیانگذار سلسله نعمتاللهی، در سال ۸۳۴ هجری قمری ساخته شد. نخستین بنای این مقبره به دستور احمد شاه بهمنی، پادشاه دکن در هند و از مریدان شاه نعمتالله، احداث شد. این بنا در ابتدا شامل گنبدی منفرد بود، اما به مرور زمان توسعه یافته و به مجموعهای شامل بقعه، چلهخانه، رواق شاه عباسی، صحن میرداماد و صحن اتابکی تبدیل شد.
آرامگاه شاه نعمت الله ولی ترکیبی از سبکهای معماری شش قرن اخیر ایران است و در تزیینات داخلی و خارجی آن از کاشیکاریهای معرق با رنگهای لاجوردی، فیروزهای، و نقوش اسلیمی استفاده شده است. همچنین، سنگ قبر شاه نعمتالله ولی با حکاکی نام دوازده امام و آیات قرآن مزین شده است که نشاندهنده احترام و ارادت ویژهای به اهل بیت است. آرامگاه شاه نعمتالله ولی نهتنها به عنوان مکانی زیارتی و عرفانی شناخته میشود، بلکه به عنوان یک اثر برجسته تاریخی و معماری نیز مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد.
ارگ بم؛ بزرگ ترین و شکوهمند ترین بنای خشتی جهان
ارگ بم یکی از بزرگترین و باشکوهترین بناهای خشتی جهان است که در استان کرمان و در حاشیه کویر لوت قرار دارد. این بنای تاریخی با مساحت تقریبی ۱۸۰ هزار مترمربع، قدمتی بیش از ۲۵۰۰ سال دارد و در طول دوران مختلف تاریخی، به عنوان یک مرکز مهم تجاری و فرهنگی مورد استفاده قرار میگرفت. ارگ بم، به دلیل ساختار منحصر به فرد خود، در سال ۲۰۰۳ به عنوان یکی از آثار تاریخی یونسکو ثبت شد.
اما در ۵ دیماه سال ۱۳۸۲، زلزلهای به بزرگی ۶.۶ ریشتر بخش عمدهای از این بنای ارزشمند را تخریب کرد و آن را به فهرست آثار در حال تخریب یونسکو منتقل نمود. با این حال، پس از تلاشهای گسترده و مرمتهای فراوان، ارگ بم دوباره در سال ۱۳۹۲ به فهرست میراث جهانی یونسکو بازگشت و به نمادی از عزم و اراده برای حفظ تاریخ و فرهنگ تبدیل شد. ارگ بم امروزه نه تنها به عنوان یک جاذبه گردشگری بزرگ مورد توجه قرار دارد، بلکه نمادی از پایداری و احیای فرهنگ و تاریخ کهن ایران است.
جاهای دیدنی کرمان و مجموعه گنجعلی خان
مجموعه گنجعلی خان کرمان یکی از برجستهترین آثار تاریخی و فرهنگی شهر کرمان است که در قلب بازار بزرگ این شهر واقع شده است. این مجموعه شامل میدان، حمام، کاروانسرا، مدرسه، آبانبار و ضرابخانهای است که در دوره صفوی توسط گنجعلی خان، والی وقت کرمان، ساخته شدهاند.
میدان گنجعلی خان به عنوان یک مرکز اجتماعی در شهر، شباهت زیادی به میدان نقش جهان اصفهان دارد و در اطراف آن بخشهای مختلف مجموعه قرار گرفتهاند. این مجموعه با معماری اصیل ایرانی و طراحیهای زیبا، از جمله نقاشیها و کاشیکاریهای برجسته، یکی از مقاصد مهم گردشگری کرمان به شمار میرود و بازدید از آن تجربهای بینظیر از تاریخ و فرهنگ ایران را به گردشگران ارائه میدهد.
حمام گنجعلی خان و زیباییهای هنر و معماری ایرانی
حمام گنجعلی خان کرمان یکی از برجستهترین و زیباترین آثار معماری دوران صفویه است که در مجموعه تاریخی گنجعلی خان واقع شده است. این حمام که در قلب بازار کرمان قرار دارد، به دستور گنجعلی خان، والی کرمان، و توسط معمار برجستهی آن دوران، استاد محمد سلطانی، در سال ۱۰۰۷ هجری قمری ساخته شد.
فضای داخلی حمام با بهرهگیری از هنر کاشیکاری، نقاشیهای دیواری، و گچبریهای زیبا، جلوهای بینظیر از معماری ایرانی را به نمایش میگذارد. این حمام شامل بخشهای مختلفی مانند رختکن، گرمخانه، و خزینه است که با رعایت دقیق اصول معماری سنتی طراحی شدهاند. از ویژگیهای منحصر به فرد این حمام، سیستم پیچیدهی تهویه هوا و جریان آب گرم است که در زمان خود بسیار پیشرفته بوده. امروزه حمام گنجعلی خان به عنوان موزه مردمشناسی مورد استفاده قرار میگیرد و بازدیدکنندگان میتوانند با مشاهده مجسمههای مومی که زندگی روزمره مردم دوران صفویه را به تصویر میکشند، به گذشته سفر کنند.
کلوت شهداد در جاهای دیدنی کرمان
کلوت شهداد یکی از شگفتانگیزترین پدیدههای طبیعی ایران است که در دل کویر لوت قرار دارد و به عنوان بزرگترین کلوتهای جهان شناخته میشود. این منطقه با ۱۴۵ کیلومتر طول و ۸۰ کیلومتر عرض، به واسطه برجستگیهای کلوخی خود، از دوردستها شبیه به شهری بزرگ با آسمانخراشهای فراوان به نظر میرسد که به همین دلیل برخی از جهانگردان خارجی آن را “شهر ارواح” نامیدهاند.
کلوتهای شهداد به دلیل فرسایش بادی-آبی طی میلیونها سال شکل گرفتهاند و از آنجا که این منطقه یکی از گرمترین نقاط زمین محسوب میشود، شرایط زیستی بسیار سختی دارد. در اطراف کلوتهای شهداد، آثار باستانی و تمدنی با قدمتی بیش از ۶ هزار سال کشف شده که اهمیت تاریخی این منطقه را نیز افزایش داده است.
گنبد جبلیه کرمان
گنبد جبلیه، یکی از بناهای تاریخی و اسرارآمیز شهر کرمان است که با معماری منحصر به فرد خود، مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار میگیرد. این گنبد با ساختاری هشت ضلعی و متشکل از سنگ و آجر، در دورههای مختلف تاریخی مورد استفاده بوده و امروزه بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برخی محققان معتقدند که این بنا به دوران پیش از اسلام بازمیگردد و ممکن است بهعنوان آرامگاهی برای زرتشتیان مورد استفاده قرار گرفته باشد، هرچند این نظریهها قطعی نیستند.
درون گنبد جبلیه، آثار سنگی و کتیبههای بسیاری با متون کوفی و آیات قرآنی نگهداری میشود که به زیبایی این بنا افزودهاند. گچبریهای ماهرانهای که سقف گنبد را تزئین کردهاند، یکی دیگر از جذابیتهای این بنا است که هر بینندهای را به تحسین وامیدارد.
ارگ راین در جاهای دیدنی کرمان
ارگ راین، واقع در جنوب شرقی کرمان، به عنوان دومین بنای خشتی بزرگ جهان بعد از ارگ بم شناخته میشود. این بنای باشکوه که قدمتش به دوره ساسانیان میرسد، در زمان نادرشاه افشار و با تلاشهای میرزا حسین خان، حکمران محلی، بازسازی و تقویت شد.
ارگ راین با مساحت تقریبی 20,000 متر مربع، به دلیل ویژگیهای معماری منحصر به فرد و موقعیت استراتژیک خود، یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران به شمار میآید. این بنا با دیوارهای خشتی بلند، برجها و ورودیهای مستحکم، نمایانگر شکوه و عظمت معماری ایرانی در گذشته است. شهر راین با داشتن مناظری همچون کوه هزار، آبشار راین و باغهای سرسبز میوه، محیطی دلپذیر برای گردشگران فراهم کرده و بازدید از این ارگ تاریخی را به تجربهای فراموشنشدنی تبدیل میکند.
باغ شازده ماهان
باغ شازده ماهان یکی از زیباترین باغهای تاریخی ایران و از جاهای دیدنی کرمان است که در 4 کیلومتری شهر ماهان و در دامنههای کوههای تیگران و جوپار قرار دارد. این باغ که در اواخر دوره قاجار به دستور محمد حسن خان سردار ایروانی، حاکم وقت کرمان، ساخته شده، نمونهای از باغهای تخت ایرانی است. وسعت باغ حدود 5.5 هکتار است و به دلیل ساختار پلکانیاش، جریان آب به صورت زیبایی در میان حوضها و فوارههای باغ دیده میشود.
باغ شازده ماهان به دلیل طراحی منحصر به فرد و معماری سنتی ایرانی، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است و هر ساله گردشگران زیادی از آن بازدید میکنند. از دیگر ویژگیهای این باغ میتوان به عمارت شاهنشین، حوض مرکزی، و درختان سرسبز آن اشاره کرد که این باغ را به یکی از مقصدهای اصلی گردشگری در استان کرمان تبدیل کرده است.
جنگل پردیسان قائم کرمان
جنگل پردیسان قائم، یکی از جاذبههای طبیعی و تفرجگاههای محبوب در شهر کرمان است که در دامنههای کوههای صاحبالزمان قرار دارد. این جنگل مصنوعی با وسعت ۲۵۰۰ هکتار، بهعنوان بزرگترین جنگل مصنوعی در ایران شناخته میشود و فضای مناسبی برای پیادهروی، دوچرخهسواری، و پیکنیک فراهم میکند. وجود گونههای مختلف گیاهی از جمله سرو، کاج، و اقاقیا در این جنگل، فضایی دلنشین و سرسبز ایجاد کرده که بهویژه در فصل بهار و تابستان بسیار دیدنی است.
علاوه بر پوشش گیاهی متنوع، این جنگل امکانات رفاهی متعددی از جمله زمینهای ورزشی، آلاچیقها، و پارکینگ برای گردشگران دارد. جنگل پردیسان قائم به دلیل نزدیکی به شهر کرمان و دسترسی آسان، مقصدی محبوب برای ساکنان محلی و مسافران است که به دنبال تجربهای آرامشبخش در دل طبیعت هستند.
یخچال زریسف در جاهای دیدنی کرمان
یخچال زریسف، که در دل شهر تاریخی کرمان واقع شده، یکی از آثار باستانی و مهم این منطقه به شمار میرود. این بنا که به دوره قاجاریه تعلق دارد، به عنوان یکی از برجستهترین نمونههای معماری یخچالهای سنتی ایرانی شناخته میشود. یخچال زریسف با طراحی منحصر به فرد خود، شامل دو بخش اصلی است: مخزن یخ و برج یخچال که در آن زمان برای ذخیرهسازی و نگهداری یخ در فصلهای گرم استفاده میشد.
این یخچال با ارتفاعی بالغ بر 16 متر و دیوارهای ضخیم خود، به خوبی از یخ در برابر حرارت محافظت میکرد. طراحی هوشمندانه آن با استفاده از سیستمهای طبیعی خنککنندگی، نشاندهنده مهارتهای مهندسی و فناوریهای سنتی ایرانی است. بازدید از یخچال زریسف فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ معماری ایران و لذت بردن از زیباییهای هنری این بنا است.
گنبد مشتاقیه کرمان
گنبد مشتاقیه یا آرامگاه مشتاق علی شاه، یکی از آثار تاریخی و مذهبی مهم کرمان است که به دلیل معماری منحصر به فرد و ارزشهای تاریخیاش مورد توجه گردشگران و پژوهشگران قرار دارد. این مجموعه شامل سه گنبد اصلی است که هر کدام به یکی از بزرگان صوفی به نامهای مشتاق علی شاه، کوثر علی شاه و شیخ اسماعیل هراتی تعلق دارد.
گنبد مشتاقیه به ویژه به دلیل کاشیکاریهای ظریف و زیبای خود شناخته میشود، در حالی که گنبد شیخ اسماعیل هراتی با سادگی آجری خود، نمادی از سادهزیستی و معنویت است. این بنای تاریخی، که در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، علاوه بر اهمیت مذهبی و تاریخی، به دلیل تزئینات داخلی و فضای آرامشبخش خود نیز، مکانی مناسب برای تأمل و آرامش است.
بازار وکیل کرمان
بازار وکیل کرمان، یکی از بخشهای مهم بازار بزرگ کرمان است که با معماری زیبا و تاریخی خود، یکی از جاذبههای گردشگری این شهر به شمار میآید. این بازار که در دوره قاجار ساخته شده، بخشی از مجموعه وکیل است که شامل کاروانسرای وکیل، حمام وکیل، و مسجد وکیل میباشد.
بازار وکیل با ساختاری طولانی و کشیده به سبک بازارهای سنتی ایرانی، مکانهای مختلفی را برای اصناف مختلف فراهم کرده است. در این بازار، صنایع دستی کرمان مانند قالیهای نفیس، پته، و ظروف مسی در کنار محصولات محلی همچون زیره و ادویهجات به چشم میخورند. بازار وکیل نه تنها محلی برای خرید و فروش است، بلکه فضایی فرهنگی است که میراث تاریخی و هنری کرمان را به نمایش میگذارد و گردشگران را به دل تاریخ میبرد.
حمام وکیل کرمان
حمام وکیل کرمان یکی از بناهای تاریخی ارزشمند این شهر است که در دوره قاجار و به دست اسماعیل خان نوری ملقب به وکیلالملک ساخته شده است. این حمام بخشی از مجموعه وکیل کرمان بوده و دارای معماری سنتی چشمنوازی است. ورودی حمام شامل سردر، هشتی، و دالان است که به گرمخانه منتهی میشود. فضای هشتی با سقف رسمیبندی زیبا و کاشیکاریهای گل و بوته تزیین شده است. در گرمخانه، ستونهای سنگی با نقوش هنری و حوضی بزرگ قرار دارد که نشاندهنده اصالت و سبک معماری دوران قاجار است.
امروزه، حمام وکیل به عنوان یک چایخانه و رستوران سنتی مورد استفاده قرار میگیرد و گردشگران میتوانند در فضایی تاریخی، از غذاهای محلی کرمان لذت ببرند. با این حال، این تغییر کاربری نگرانیهایی درباره تخریب این بنای ارزشمند به وجود آورده است.
مسجد جامع کرمان
مسجد جامع کرمان، که با نام مسجد جامع مظفری نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین و تاریخیترین بناهای مذهبی ایران است که در قلب شهر کرمان و در مجاورت بازارهای مظفری و قدمگاه قرار دارد. این مسجد در اواسط قرن هشتم هجری به دستور امیر مبارزالدین محمد مظفری، از پادشاهان آل مظفر، ساخته شد.
مسجد جامع کرمان به سبک معماری چهار ایوانی طراحی شده است و با گذشت زمان و انجام تعمیرات متعدد، همچنان شکوه و زیبایی خود را حفظ کرده است. مهمترین بخشهای این مسجد شامل ایوان بزرگ، شبستان، و محراب زیبا با کاشیکاریهای معرق است که یکی از برجستهترین نمونههای هنر اسلامی در دوره آل مظفر محسوب میشود. همچنین این مسجد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد.
