حمام وکیل کرمان، یکی از برجستهترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی کرمان ، در میانههای بازار بزرگ کرمان واقع شده و بخشی از مجموعه وکیل بهشمار میآید. این حمام در سال ۱۲۷۰ هجری قمری به دستور موتمنالسلطان وکیلالملک محمد اسماعیلخان نوری، حاکم وقت کرمان، ساخته شده و با تأثیرپذیری از سبک معماری دوره زندیه و قاجاریه احداث گردیده است.
معماری حمام وکیل با فضاهایی همچون ورودی، سربینه، گرمخانه و خزینه، نمونهای از هنر اصیل ایرانی را به نمایش میگذارد. سقفها و بدنههای آجری با کاشیکاریهای فیروزهای، ستونهای سنگی و حوضهای متعدد در بخشهای مختلف، جلوهای بینظیر به این بنا بخشیدهاند.
در سالهای اخیر، این حمام تاریخی به چایخانه و رستوران سنتی تبدیل شده و با ارائه غذاهای محلی و اجرای موسیقی زنده، فضایی دلانگیز برای گردشگران فراهم کرده است. بازدید از حمام وکیل، فرصتی استثنایی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ کرمان و تجربه لحظاتی خوش در محیطی سنتی و زیبا را خلق میکند.
تاریخچه حمام وکیل
حمام وکیل کرمان یکی از آثار برجستهٔ تاریخی این شهر است که در سال ۱۲۷۰ هجری قمری (۱۸۵۳ میلادی) به دستور محمد اسماعیلخان نوری، ملقب به وکیلالملک، حاکم وقت کرمان، ساخته شد. این حمام با الهام از سبکهای معماری دورههای زندیه و قاجاریه و به تقلید از حمام گنجعلیخان احداث گردید.
در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی، حمام وکیل بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. سپس در سال ۱۳۶۹، سردر این حمام به سبک معماری دورهٔ مربوطه بازسازی شد و بهطور مستقیم به بازار کرمان متصل گردید. پس از مرمت، این حمام به چایخانه و رستوران سنتی تبدیل شد و اکنون با ارائهٔ غذاهای محلی و اجرای موسیقی زنده، بهعنوان یکی از جاذبههای گردشگری کرمان شناخته میشود.
بخش های مختلف حمام وکیل کرمان
ورودی حمام وکیل کرمان
ورودی حمام وکیل کرمان، بهعنوان نخستین بخش این بنای تاریخی، ترکیبی هنرمندانه از عناصر معماری سنتی را به نمایش میگذارد. این ورودی شامل سردر، هشتی و دالانی است که با تغییر زاویه مسیر، از دید مستقیم به داخل حمام جلوگیری کرده و به حفظ حرارت داخلی کمک میکند.
سردر حمام وکیل کرمان با مقرنسکاریها و کاشیکاریهای زیبا مزین شده و کتیبهای حاوی تاریخ ساخت و نام بانی بنا در این قسمت قرار دارد. پس از عبور از سردر، هشتی با رسمیبندیهای چشمنواز و طاقنماهایی با کاشیهای نقشدار گل و بوته، فضایی دلانگیز را برای مراجعان فراهم میکند. این هشتی به دالانی متصل میشود که با تغییر زاویه، مسیر را به سمت سربینه هدایت میکند.
این طراحی هوشمندانه، علاوه بر ایجاد حریم خصوصی، از تبادل حرارت با بیرون کاسته و به حفظ دمای مطلوب درون حمام کمک میکند. ورودی حمام وکیل نمونهای برجسته از معماری سنتی ایرانی است که با جزئیات دقیق و تزیینات هنرمندانه، تجربهای منحصربهفرد را برای بازدیدکنندگان رقم میزند.
سربینه حمام وکیل کرمان
سربینهٔ حمام وکیل کرمان، بهعنوان یکی از زیباترین بخشهای این بنای تاریخی، فضایی هشتضلعی با طراحی منظم و ترکیبی از اشکال هندسی متنوع دارد. این فضا با هشت ستون سنگی استوار شده که سقف بلند و رسمیبندیشدهٔ سربینه را حمایت میکنند. سقف و دیوارهای آجری سربینه با کاشیهای فیروزهای و تزیینات هنرمندانه مزین شدهاند که جلوهای خیرهکننده به این بخش میبخشند.
در مرکز سربینه، حوضی بزرگ و هشتضلعی قرار دارد که آب زلال آن، طراوت و شادابی را به فضا میآورد. در دو سوی این حوض، دو حوضچهٔ مستطیلشکل کوچکتر دیده میشود که بههمراه سکوهای پیرامونی، مکانی مناسب برای استراحت و آمادهشدن مراجعان پیش از ورود به گرمخانه فراهم میکنند. این سکوها با کاشیهای فیروزهای پوشیده شده و زیبایی فضا را دوچندان میکنند.
طراحی هوشمندانهٔ سربینه با استفاده از نورگیرهای سقفی، نور طبیعی را بهطور ملایم به داخل هدایت کرده و با ایجاد بازی نور و سایه، فضایی دلانگیز و آرامشبخش را برای مراجعان فراهم میسازد. این بخش از حمام، نمونهای برجسته از هنر معماری ایرانی است که با تزیینات دقیق و استفادهٔ هوشمندانه از فضا، تجربهای منحصربهفرد را برای بازدیدکنندگان رقم میزند.
گرم خانه حمام وکیل کرمان
گرمخانهٔ حمام وکیل کرمان، بهعنوان یکی از اصلیترین بخشهای این بنای تاریخی، فضایی مربعشکل با چهار ستون سنگی در مرکز دارد که سقف رسمیبندیشدهٔ آن را حمایت میکنند. این طراحی، علاوه بر استحکام بنا، به توزیع یکنواخت حرارت در فضا کمک میکند.
کف و دیوارهای گرمخانه با کاشیکاریهای زیبا پوشیده شدهاند که علاوه بر زیبایی، به حفظ دما و رطوبت مناسب محیط کمک میکنند. در این بخش، حوضچههایی برای شستوشو و استحمام تعبیه شده بود که مراجعان میتوانستند از آنها استفاده کنند.
طراحی هوشمندانهٔ گرمخانه با استفاده از سیستمهای سنتی انتقال حرارت، مانند تون و گربهرو، امکان حفظ دمای مطلوب را فراهم میکرد. این بخش از حمام، نمونهای برجسته از مهندسی و معماری سنتی ایرانی است که با تزیینات دقیق و استفادهٔ بهینه از فضا، تجربهای منحصربهفرد را برای بازدیدکنندگان رقم میزند.
خزینه حمام وکیل کرمان
خزینهٔ حمام وکیل کرمان، بهعنوان یکی از بخشهای مهم این بنای تاریخی، در امتداد محور فرعی گرمخانه و روبهروی ورودی آن قرار دارد. این فضا بهشکل مستطیل طراحی شده و در گذشته، مراجعان از طریق پلکانی به خزینه وارد میشدند و پس از استحمام، به سربینه بازمیگشتند.
سقف خزینه در بخش میانی دارای تزیینات پرکاری است که نشاندهندهٔ هنر والای معماران دورهٔ قاجار است. این تزیینات، علاوه بر زیبایی، به ایجاد فضایی دلانگیز برای مراجعان کمک میکرده است.
خزینهها در حمامهای سنتی ایران نقش مهمی در فرآیند استحمام داشتند و بهعنوان محلی برای شستوشو و تطهیر مورد استفاده قرار میگرفتند. طراحی هوشمندانهٔ خزینهٔ حمام وکیل کرمان، با استفاده از پلکان و ارتباط مناسب با سایر بخشهای حمام، تجربهای منحصربهفرد را برای مراجعان فراهم میکرده است.
آدرس حمام وکیل کرمان
حمام وکیل کرمان در خیابان طالقانی شیراز، میانههای بازار کرمان و بعد از حمام گنجعلیخان قرار دارد.
جاهای دیدنی حمام وکیل کرمان
حمام وکیل کرمان، واقع در قلب بازار تاریخی این شهر، با جاذبههای دیدنی متعددی احاطه شده است که بازدید از آنها تجربهای بینظیر را برای گردشگران فراهم میکند. در ادامه به پنج مکان دیدنی اطراف حمام وکیل اشاره میکنیم:
- حمام گنجعلیخان: این حمام تاریخی که به موزه مردمشناسی تبدیل شده است، با تزیینات زیبا و معماری دوره صفوی، یکی از جاذبههای مهم کرمان محسوب میشود.
- بازار کرمان: این بازار سنتی، با طولانیترین راسته بازار ایران، مکانی ایدهآل برای خرید صنایعدستی و آشنایی با فرهنگ محلی است.
- مسجد جامع کرمان: این مسجد با معماری خیرهکننده و کاشیکاریهای زیبا، یکی از مهمترین مساجد تاریخی ایران است که در نزدیکی حمام وکیل قرار دارد.
- مجموعه ابراهیمخان: این مجموعه شامل مدرسه، بازار و حمام است که با معماری دوره قاجار، یکی از جاذبههای دیدنی کرمان بهشمار میرود.
- مجموعه گنجعلیخان: این مجموعه شامل بازار، حمام، مسجد و میدان گنجعلیخان است که در دوره صفویه ساخته شده و نمونهای برجسته از معماری آن دوران محسوب میشود.
بازدید از این مکانها در کنار حمام وکیل، سفری بهیادماندنی را در شهر کرمان برای شما رقم خواهد زد.
