سد گوران در جزیره قشم یکی از جاهای دیدنی قشم و مکانهای تاریخی این منطقه است که گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند. این سد که در روستای گوران قرار دارد، از دوران هخامنشیان و ساسانیان به جا مانده و یکی از قدیمیترین سدهای ایران محسوب میشود.
روستای گوران به خاطر لنجسازی و قایقهای سنتیاش نیز مشهور است و هنوز هم این هنر به صورت سنتی در این منطقه انجام میشود. سد گوران علاوه بر ارزش تاریخی، به دلیل موقعیت جغرافیایی و چشماندازهای طبیعی اطرافش، مکان مناسبی برای گردشگران طبیعتدوست به شمار میرود.
تاریخچه سد گوران
سد گوران قشم یکی از میراثهای تاریخی و مهم جزیره قشم است که قدمت آن به دوران پهلوی بازمیگردد. با این حال، بر اساس نظرات کارشناسان و باستانشناسان، پایههای این سد در دوره هخامنشیان بنا شده و تاج آن در دوران ساسانیان تکمیل شده است. این سد در ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۰۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سد گوران با تامین آب شیرین منطقه نقش حیاتی در زندگی روزمره و فعالیتهای کشاورزی و دامداری مردم محلی ایفا میکند. مردم روستای گوران عمدتاً به حرفه لنجسازی مشغول هستند؛ حرفهای که نسل به نسل منتقل شده و در آن از موادی مانند چوب فینی، ساج، منتیگ، و فلزات مختلف استفاده میشود. سد گوران علاوه بر تأمین آب، یکی از جاذبههای گردشگری قشم محسوب میشود و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به خود جذب میکند.
موزه لنج سازی و دریانوردی گوران قشم
موزه لنجسازی و دریانوردی گوران در قشم، یکی از برجستهترین جاذبههای فرهنگی و تاریخی این جزیره است که به عنوان اولین موزه روباز دریایی ایران شناخته میشود. این موزه در روستای گوران واقع شده و بازدیدکنندگان را با هنر سنتی ساخت و تعمیر لنجهای چوبی که از دیرباز در این منطقه رایج بوده است، آشنا میکند. این هنر که به عنوان میراث ناملموس جهانی در یونسکو ثبت شده، نمایانگر دانش چندین هزار ساله مردمان جنوب ایران در زمینه دریانوردی است.
در این موزه، علاوه بر مشاهده لنجهای سنتی، گردشگران میتوانند فرآیند ساخت و تعمیر لنجها را که بدون استفاده از نقشه و کاملاً به صورت ذهنی و تجربی انجام میشود، از نزدیک مشاهده کنند. همچنین، لنجهای قدیمی که دیگر قابلیت دریانوردی ندارند، برای گردشهای تفریحی بازسازی شدهاند تا بازدیدکنندگان تجربهای بینظیر از سفر با این وسایل نقلیه سنتی داشته باشند. این موزه با همکاری سازمانهای مختلف از جمله سازمان منطقه آزاد قشم و سازمان همکاریهای بینالمللی ژاپن (جایکا) راهاندازی شده و مورد تأیید شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) قرار گرفته است
جاهای دیدنی اطراف سد تاریخی گوران قشم
سد تاریخی گوران در جزیره قشم نهتنها بهخودیخود یک جاذبه دیدنی است، بلکه اطراف آن نیز مملو از جاذبههای طبیعی و گردشگری منحصربهفرد است. یکی از برجستهترین این مکانها، تنگه چاهکوه قشم است که به خاطر فرسایش سنگها و ایجاد حفرهها و چاههای طبیعی، چشمانداز بینظیری از طبیعت هنرمندانه را به نمایش میگذارد. این تنگه با عمق صد متر، مکانی شگفتانگیز برای عکاسی و طبیعتگردی است.
همچنین جنگل حرا قشم که در نزدیکی این سد قرار دارد، یکی از مناطق محافظتشده محیطزیست به شمار میآید. این جنگل با وسعت بیش از ۸۲۰۰۰ هکتار، دارای درختان کهنسالی است که بهواسطه شاخههای خاص و بلندشان، ظاهری متفاوت و اسرارآمیز دارند. این دو جاذبه طبیعی، در کنار سد گوران، تجربهای بینظیر از طبیعتگردی در جزیره قشم را فراهم میکنند.
